درباره یک معضل همیشگی در زبان فارسی | تکثیر هکسره

الهام حبشی | شهرآرانیوز - آن‌هایی که در خانواده خود یک عضو مدرسه‌ای دارند، مدت زیادی است که با شبکه آموزش آشنا هستند و حتما تا به حال پیش آمده که درس‌ها را در کنار فرزندان مدرسه‌ای خود با این شبکه مرور کنند و بیاموزند.

چند روز پیش، زمانی که یکی از معلم‌های ادبیات این شبکه مشغول تدریس درس الفبای فارسی بود، تصویری فوق العاده عجیب روی پرده نمایش پروژکتور نقش بست: «دو نقطه زیر پامِ/ اول حرفا جامِ» داستان هکسره که همان روز‌های اول آغاز درس و مدرسه خوانده ایم، حالا مدت هاست که به نظر می‌رسد به یکی از سخت‌ترین چالش‌ها تبدیل شده است. بنر‌های تبلیغاتی عظیم سر در نمایشگاه ها، جشنواره‌ها و همایش ها، همگی با هکسره همراه هستند و صحیح و خطا را در هم آمیخته اند. در چت و گفتگو‌های آنلاین روزانه محال است که به غلط‌های املایی فاحش برخورد نکنیم.

استوری‌های اینستاگرام را که دنبال می‌کنیم، محال است به جاگذاری اشتباه کسره بر نخوریم. مشکلی که شاید در ابتدا زیادی ساده به نظر برسد و حتی اهمیتی نداشته باشد، اما به قول بزرگان و آن‌هایی که دغدغه زبان و ادبیات فارسی را دارند، همین اشتباهات و تکرار آن ها، تا چند صباح دیگر ردی از زبان فارسی باقی نمی‌گذارد. یا لااقل چیزی که از آن باقی می‌ماند، فاصله زیادی با ادبیات و زبان اصیل و شکیلمان دارد.

این روز‌ها به تکه و پاره شدن کلمات عادت کرده ایم، به قطع شدن اول و آخر واژگان؛ وقتی که را به ک تبدیل می‌کنیم و یادمان می‌رود، می‌رود غلط است و رعایت نیم فاصله ضروری است، البته از این دست نمونه‌ها بسیار می‌توان پیدا کرد و شاید بهترین محل مراجعه به آن صفحه گفتگو‌های خودمان در گوشی باشد. این اشتباهات حتی در نرم افزار‌ها هم رسوخ کرده! در یکی از همین نرم افزار‌ها که اتفاقا خیلی هم مشهور است، اگر برای پرداخت درون برنامه‌ای یا خرید هر برنامه پولی دیگر، بخواهید مبلغی را از طریق آن پرداخت کنید، در قسمت تسویه حساب با واژه تصفیه حساب روبه رو می‌شوید!

این یعنی نرم افزاری که ادعای استخدام حاذق‌ترین مهندسین را دارد، از وجود یک نویسنده و ویراستار کاربلد محروم مانده است. رعایت هکسره هم شاید در نگاه اول ترسناک و سخت به نظر بیاید، اما تنها با به خاطر سپردن چند فرمول انجام خواهد شد. در ترکیب صفت و موصوف مثل «گلِ زیبا» و برای نشان دادن مالکیت مثل «کتابِ من» از ه چسبان استفاده نکنید. یادتان بماند که ه چسبان زمانی به کار می‌رود که بخواهید به جای فعل «است» از آن استفاده کنید.